Hem­şi­re­lik Fa­kül­te­sin­de Dünya İş Sağ­lı­ğı Günü do­la­yı­sıy­la “Hem­şi­re­li­ğin Gö­rün­me­yen Yönü: Yen­geç Se­pe­ti Send­ro­mu” ele alın­dı.

Ak­de­niz Üni­ver­si­te­si Hem­şi­re­lik Fa­kül­te­sin­de Dünya İş Sağ­lı­ğı Gü­ven­li­ği Günü do­la­yı­sıy­la her yıl ge­le­nek­sel hale gelen bir far­kın­da­lık We­bi­na­rı dü­zen­len­di. Bu yıl Ulus­la­ra­ra­sı Ça­lış­ma Ör­gü­tü’nün be­lir­le­di­ği ‘Sağ­lık­lı ve gü­ven­li bir ça­lış­ma or­ta­mı temel bir hak­tır’ te­ma­sı­nın ele alın­dı­ğı top­lan­tı­nın mo­de­ra­tör­lü­ğü­nü Prof. Dr. Selma Öncel ya­par­ken Kum­lu­ca Sağ­lık Bi­lim­le­ri Fa­kül­te­sin­den Öğr. Gör. Seda Cansu Ye­ni­ğün “Hem­şi­re­li­ğin Gö­rün­me­yen Yönü: Yen­geç Se­pe­ti Send­ro­mu” ko­nu­lu su­nu­mu­nu ger­çek­leş­tir­di.

Her mes­lek­te tüm ça­lı­şan­lar açı­sın­dan ekip ar­ka­daş­la­rı­nın des­te­ği­nin ve ekip iş bir­li­ği­nin çok önem­li ol­du­ğu­nu be­lir­ten Prof. Dr. Selma Öncel bunun bi­rey­ler­de ça­lış­ma mo­ti­vas­yo­nu­nu ar­tır­dı­ğı­nı söy­le­di. İnsan­la­rın bir­lik­te ça­lış­tık­la­rı ki­şi­le­ri olum­lu veya olum­suz et­ki­le­me­si­nin bir­çok ne­de­ni ol­du­ğu­na vurgu yapan Prof. Dr. Öncel, bun­la­rın ba­şın­da de­ne­yim­siz­lik, kül­tü­rel fark­lı­lık­lar, ki­şi­lik özel­lik­le­ri, cin­si­yet fark­lı­lık­la­rı, yaş farkı, ast üst iliş­ki­le­ri, terfi alma şekli, eko­no­mik kay­gı­lar, li­ya­kat­sız ata­ma­lar, ça­lış­ma şart­la­rı­nın eşit şart­lar­da ol­ma­ma­sı gibi bir­çok fak­tö­rün gel­di­ği­ni ifade etti. Mes­lek has­ta­lık­la­rı açı­sın­dan bir ki­şi­den anam­nez alır­ken so­rul­ma­sı ge­re­ken ön­ce­lik­li so­ru­lar ol­du­ğu­nu be­lir­ten Prof. Dr. Öncel bu so­ru­la­rın ce­va­bı­nın ki­şi­de­ki dep­res­yon, stres, ank­si­ye­te, kaygı, öfke, yal­nız­lık, tü­ken­miş­lik, düşük ben­lik say­gı­sı vb. gibi du­rum­lar­da ne­le­re odak­lan­mak ge­rek­ti­ği­ni gös­ter­di­ği­ni söy­le­di.

Açı­lış ko­nuş­ma­sı­nın ar­dın­dan Kum­lu­ca Sağ­lık Bi­lim­le­ri Fa­kül­te­sin­den Öğr. Gör. Seda Cansu Ye­ni­ğün sunum baş­lı­ğı­nın an­la­mı­nı açık­la­ya­rak; Yen­geç Se­pe­ti kav­ra­mı­nın ilk kez Yazar Ni­notch­ka Rosca ta­ra­fın­dan dile ge­ti­ril­di­ği­ni, Fi­li­pin­ler’de yay­gın ola­rak kul­la­nıl­dı­ğı­nı ve kav­ra­mın “ben ya­pa­mı­yor­sam sen de ya­pa­maz­sın, ben ba­şa­ra­mı­yor­sam, sen de ba­şa­ra­maz­sın” an­la­mı­na gel­di­ği­ni ifade etti. Yen­geç Se­pe­ti Send­ro­mu­nun bi­rey­sel ve ör­güt­sel ne­den­le­ri­nin ol­du­ğu­nu söy­le­yen Ye­ni­ğün bi­rey­sel ne­den­le­ri­nin ba­şın­da kıs­kanç­lık, ha­set­lik, ben­lik, öz­gü­ven, korku ve kay­gı­nın gel­di­ği­ne ör­güt­sel ne­den­le­rin başın ise örgüt kül­tü­rü, örgüt ya­pı­sı, yö­ne­ti­ci tutum ve dav­ra­nı­şı­nın önem­li ol­du­ğu­na vurgu yaptı.

Ka­tı­lım­cı­la­rın ça­lış­ma or­ta­mın­da yen­geç se­pe­ti send­ro­mu ya­şa­ma du­ru­mu­nu sor­gu­la­ma­la­rı­nı sağ­la­yan Ye­ni­ğün bir­den çok yen­ge­cin bu­lun­du­ğu ko­va­dan kaç­ma­ya ça­lı­şa­nı yu­ka­rı itmek ye­ri­ne aşağı çeken yen­geç­ler­den ol­ma­mak ge­rek­ti­ği­ni, ilk adı­mın alan değil veren olmak ol­du­ğu­nu, şük­ran duy­ma­nın, olum­lu dü­şün­me­nin, kıs­kanç ol­ma­ma­nın, kar­şı­laş­tır­ma yap­ma­ma­nın, yar­gı­la­yı­cı ol­ma­ma­nın önem­li dav­ra­nış bi­çim­le­ri ol­du­ğu­na değdi. Ye­ni­ğün, o ko­va­dan bir kez çık­tı­ğı­nız­da, açık de­ni­zi keş­fet­me­niz sizin eli­niz­de, çev­re­niz­de­ki­le­ri yar­gı­la­ma­yın içi­niz­de­ki ateşi tu­tuş­tu­ran bir ışık ve ilham kay­na­ğı ola­rak görün di­ye­rek su­nu­mu­nu son­lan­dır­dı.

Fa­kül­te De­ka­nı Prof. Dr. Zey­nep Özer Seda Cansu Ye­ni­ğün’e ve ka­tı­lım­cı­la­ra te­şek­kür ede­rek bir­lik­te ekip üye­le­ri­nin sevgi, saygı, hoş­gö­rü için­de ça­lış­ma­sı­nın iten değil çeken ol­ma­sı­nın ger­çek ba­şa­rı­yı ya­ka­la­ma­da önem­li ol­du­ğu­nu söy­le­di. Daha sonra Ye­ni­gün’e te­şek­kür bel­ge­si tak­dim edil­di. -HBR.MRK.

    Antalya’da emniyet kemeri, hız ihlali, alkol, seyir halinde cep telefonu kullanımı, motosiklet denetimi ve özel denetimler gerçekleştirildi. 

* Valilik Basın

Göğüs Hastalıkları Uzmanı, Uyku Bozuklukları Tedavisi Uzmanı Prof. Dr. Ceyda Erel Kırışoğlu, Ramazan’da uyku sorununun başlıca nedeninin ‘sahura kalkmak’ tan değil, iftar sofrasında yediklerinizden geçtiğini belirterek “İftarda bazı kurallara dikkat etmemenin sonucunda, sağlık için olmazsa olmaz önem taşıyan kaliteli ve yeterli uyku olumsuz etkileniyor. Bu da kişide gün boyu sinirlilik, dikkat dağınıklığı, yorgunluk ve uyku isteğinden diyabet hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına ve trafik kazalarında artışa da yol açabiliyor. Zira her 5 trafik kazasından birinin uyku ilişkili olduğu unutulmamalıdır” diyor. Ramazan ayında özellikle iftar sofrası başta olmak üzere bazı kurallara dikkat ederek hem sahura kalkıp hem de sağlıklı ve kaliteli bir uyku alışkanlığı oluşturabileceğinizi vurgulayan Prof. Dr. Ceyda Erel Kırışoğlu, Ramazan’da sağlıklı uykunun 6 etkili yolunu anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu. 

İftarda yapılan bazı yanlışlar hem uykuya dalmayı zorlaştırıyor hem de kaliteli bir uykuyu engelliyor. Uykuyu olumsuz etkileyen davranışların başında iftar sırasında ağır yemeklerin tüketilmesi ve midenin tıka basa doldurulması geliyor. Bu nedenle kızartma ve aşırı yağlı yiyeceklerden uzak durulması, karbonhidratlı, şekerli gıda tüketiminin sınırlandırılması ve hazmı zor gıdalardan kaçınılması gerekiyor.

Ramazan’da sağlıklı ve kaliteli bir uyku için çay ve kahve tüketimine dikkat etmek çok önemli. Öncelikle çay ve kahvenin su yerine geçmediğinin bilinmesi gerekiyor. Çay ve kahve toplumda bilinenin aksine vücuttan sıvı kaybına yol açıyor. Çay ve kahve tüketiminde aşırıya kaçmayın. Ayrıca kafeinli içecekler uykuya dalmayı güçleştirdiğinden dolayı yatma saatine yakın tüketmemeye özen gösterin.   

İftar ve sahurda tüketilen bazı yiyecek ve içecekler reflüyü tetiklerken, reflü ve hazımsızlık uykuya dalmayı güçleştiriyor, kaliteli uykuyu engelliyor. Bu nedenle özellikle baharatlı, yağlı ve tuzlu ağır gıdalar ile kafein ve gazlı içeceklerin tüketiminden kaçınmak, yemeğin hemen ardından yatmamak, mümkünke iftardan sonra kısa bir yürüyüş yapmak ve yatarken başın biraz yüksekte olmasına dikkat etmek sağlıklı bir uyku için çok önemli. 

Sağlıklı bir erişkinin ortalama 7-8 saat uykuya gereksinimi olduğunu beliten Prof. Dr. Ceyda Erel Kırışoğlu, Ramazan’da şekerleme yaparken dikkat edilmesi gereken noktayı da şöyle açıklıyor: “Gün içerisinde yapılan şekerleme kişiye canlılık ve enerji verebiliyor, dikkat dağınıklığını azaltarak işyerinde verimliliği artırabiliyor. Ancak şekerleme uykusunun 14:00’den önce ve 20 dakikayı aşmayacak şekilde yapılmasına dikkat edilmesi gerekiyor. Çünkü 14:00’ten sonra yapılacak bir şekerleme, vücudun asıl kendini yenilemeye başlayacağı 23:00 ve sonraki saatleri uyanık geçirmenize yol açabilir.”  

Sahur öğününün atlanması durumunda kişide gün boyu sinirlilik, dikkat dağınıklığı, yorgunluk ve uyku isteğinden diyabet hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına hatta trafik kazalarında artışa dek birçok sorun yaşanabiliyor. Bu nedenle ‘uykum bölünmesin’ ya da ‘ben sahura kalkmadan da oruç tutabiliyorum’ diyerek sahura kalkmayı ihmal etmeyin. Sahurda ise beyaz ekmek, pide, pirinç pilavı ve hamur işi gibi kan şekerini hızlı yükseltip hızlı düşüren ve çabuk acıktıran basit karbonhidratlar içeren besinler yerine haşlanmış yumurta, ceviz, tam tahıllı ekmek gibi gün içinde enerjiyi sağlayacak ama aynı zamanda tok tutacak besinler tüketin.

Göğüs Hastalıkları Uzmanı, Uyku Bozuklukları Tedavisi Uzmanı Prof. Dr. Ceyda Erel Kırışoğlu, uyku hijyeninin sağlanması için gerekli önlemleri ise şöyle sıralıyor: Aynı saatte yatağa yatın ve aynı saatte uyanın. Yatağa yatmadan önce odayı havalandırın ve serin bir ortamda uyuyun. Yatmadan bir saat önce akıllı telefon, tablet ve televizyon gibi mavi ışık kaynaklarını kapatın. Uykuya dalmada zorluk çekmeniz durumunda nefes egzersizleri ile sakinleşmeye çalışın. 

-HABER