Diyarbakır’daki 766 yaşındaki anıt kestane ağacından alınan tohumlar çimlenmeye başlarken, Antalya İbradı ilçesindeki yaşı 1000-1100 olduğu tahmin edilen “Arapastı” kestanesinden de yeni kestane ağaçları fidanları üretilmeli.
İbradı’da kendisine doğal yetişme ortamı bulan kestane ağacı, binlerce yıldır ilçede varlığını sürdürmekte. Bunun en güzel örneği de “Arapastı” ağacı.
Yaşı 1000-1100 arasında olduğu tahmin edilen bu anıtsal kestane ağacının hikayesi de önemini arttırmakta. İbradı, tarihinde üç büyük yangın geçirmiştir. Bunlardan birisi de 1861 yılının 20 Ağustos günü çıkan yangındır.
Yangınla ilgili hikaye, yangına neden olan Zeynep adlı kişinin Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan sorgu tutanağından ve arşiv belgelerinin çevirisinden sonra açığa çıkarılmıştır. Bu yangını çıkaran kişi olan cariye Abdullah kızı Zeynep, İbradılı Tahtasakal Mustafa Efendi’nin konağını ateşe verir ve taşlığa çıkar. Ne var ki taşlığa çıktığı zaman yangının beklenmedik bir boyuta ulaştığını görür.
Zeynep, yangınla ilgili şöyle demiştir: “Taşlıktan baktım, ağamın hanesi yandı ve ondan sonra civar konaklar yandı.” Yangın kontrol altına alınamamış ve İbradı’da 130’dan fazla ev ve konak yanmıştır.
Yangın sonrasında Zeynep adlı siyah cariyenin olay mahallinde idamı ve bu hadiselerin bir daha vuku bulmaması için iktiza eden bir tembihnamenin kaleme alınarak bütün kazalarla vilayetlere dağıtılması, ayrıca söz konusu tembihnamenin “Ceride-i Havadis'de" neşredilmesi kararlaştırılmıştır. Zeynep, kaybolmuş mezarının da yakınlarında bulunduğu bu anıtsal kestane ağacına asılmıştır. Zeynep’in cansız bedeninin üç gün bu ağaçta teşhir edildiği bilinmektedir. Bu olaydan sonra halk arasında ağaç, “Arapastı Kestanesi” olarak anılmaya başlanmıştır.
17.11.1992 tarihinde Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 1642 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. Şu anda Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun görev ve sorumluğundadır. Bugün halen meyve veren bu kestane ağacı bütün ihtişamıyla ayakta.
* İSA KAVLAK
