Reçete yazmak için öncelikle hastanın gelmesinin zorunlu olduğu ifade edilen Sağlık Bakanlığı açıklamasında, doktorların çok yoğun olduğu saatlerde ise bu yoğunluğun suistimal edildiğini ve özellikle yeşil reçeteli ilaçların yazdırıldığına dikkat çekilerek, bu konuda organize olan grupların varlığına da dikkat çekildi.

TC KİMLİK NUMARASI İLE MUAYENE NUMARASI ALMAK NE KADAR GÜVENLİ ?

Günümüzde aile hekimlerine muayene olmak isteyen vatandaşlar girişte polikliniklerin olduğu girişte bulunan numaratöre TC kimlik numaralarını girmekte ve kayıtlı olduğu aile hekimine muayene olmakta.

Buda kolaylıkla suistimal edilebilecek bir durum. Aile hekimliğinde bir vatandaşın TC numarasını yazarken ezberlemek veya kayıt altına alarak sonradan kullanmak mümkün. Bu hem hastayı hem de doktoru kolaylıkla yanıltacak ve suistimale açık bir konu.

SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN UYARILARI

Sağlık Bakanlığı’nca doktorlara yönelik bir uyarı yapılırken, açıklamada şu ifadeler yer aldı.

“Bakanlığımız Teftiş Kurulu Başkanlığınca yapılan incelemeler neticesinde organize bir grup halinde  teşkilatlandığı düşünülen kişilerin hekimlere güven telkin ederek, genellikle kendilerini eczacı, hasta yakını olarak tanıtarak bir şekilde hekimlere yakınlık göstermeye çalıştıkları, ilaçları acil servisdeki hekimlere hastanenin yoğun olduğu veya hafta sonlarına denk gelen zaman diliminde veya aile hekimliklerine reçete ettirdikleri, birçok hekimin güveni ve iş yoğunluğundan faydalandıkları, hekimlerin de hasta olduğunu düşündükleri şahısların mağdur olmamaları için Reçetem Sisteminde görülen ilaç kullanım raporlarına istinaden yeşil reçeteli ilaçları reçete ettikleri, bahse konu organize grup üyelerinin hekimlerin yoğunluğu ve güveninden faydalanarak hekimlerin e-imza cihazlarını ve şifrelerini elde ederek Reçetem Sistemi üzerinde ilaç kullanım

raporları ve bu raporlara istinaden reçete düzenledikleri tespit edilmiştir.

1960 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile düzenlenen "Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin" ikinci kısmı hekimlerin hastalar ile olan ilişkilerini düzenlemektedir. Mezkûr Nizamnamenin 13 üncü maddesinin son cümlesinde "Tabip ve diş tabibi; teşhis, tedavi veya korunmak gayesi olmaksızın hastanın arzusuna uyarak veya diğer sebeplerle, akli veya bendeni mukavemetini azaltacak herhangi bir şey yapamaz." hükmü, aynı Nizamnamenin 14 üncü maddesinde "Tabip ve diş tabibi, hastanın vaziyetinin icap ettirdiği sıhhi ihtimamı gösterir. Hastanın hayatını kurtarmak ve sıhhatini korumak mümkün olmadığı takdirde dahi, ıstırabını azaltmaya veya dindirmeye çalışmakla mükelleftir." hükmü ile hekimlere; teşhis ve tedavi maksadıyla hastalara faydalı olacak şekilde hareket serbestliği tanımaktadır. 

Yine Nizamname’nin 16 ncı maddesinde; “Tabip ve diş tabibi bir kimsenin sıhhi durumu hakkında, ilmi metodları tatbik suretiyle bizzat yaptığı muayene neticesinde edindiği vicdani ve fenni kanaata ve şahsi müşahadesine göre rapor verir. Hususi bir maksatla veya hatır için rapor veya herhangi bir vesika verilemez.” hükmü ve 18 inci maddesinde; “Tabip ve diş tabibi, acil yardım, resmi veya insani vazifenin ifası halleri hariç olmak üzere, mesleki veya şahsi sebeplerle hastaya bakmayı reddedebilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Türk Tabipleri Birliği Kanunun 59 uncu maddesinin "g" fıkrasındaki yetkiye göre Tabipler Birliği tarafından hazırlanan " Hekimlik Mesleği Etiği Kurallarının" 23 üncü maddesi "Hekim, acil vakalar gibi zorunlu durumlar dışında, hastasını bizzat muayene etmeden tedavisine başlayamaz." diyerek muayenesiz tedaviye yasak getirilmiştir.

HASTAYI DOKTOR BİZZAT GÖRMEK ZORUNDA

Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğünün  8/7/2011 tarih ve 29851 sayılı tedavi sürecinde "Kimlik Tespiti" konulu duyurusunda; reçete düzenlenmesini tedavi süreci kabul ederek bu süreçte hastaların bizzat hekim tarafından görülmesi zorunlu kılınmış, sürekli ilaç kullanımı ile ilaç muafiyet raporu bulunan hastalara da aynı işlem zorunlu tutulmuştur. Hekimin acil vakalar gibi zorunlu durumlar dışında, hastasını bizzat muayene etmeden tedavisine başlayamayacağı ile hastanın yatalak olma hali ile sağlık kurumuna gitmesinin mümkün olmadığı durumları ise evde bakım hizmetleri kapsamında aile hekiminin bizzat hastanın bulunduğu yere giderek hastaya ilaç reçete edilmesini kurala bağlamıştır.

Engelli, yaşlı, hareket kabiliyetinde sıkıntı olan hastaların sağlık hizmet sunucusu bünyesinde klinikler, poliklinikler vb. bölümler arasındaki işlemlerinde kimlik tespiti, kayıt personeli tarafından hastanın yanına gidilerek hastayı yormayacak şekilde yapılmalıdır.

Hekim yetkisinde olan reçete ve sağlık raporunun bizzat hekim tarafından sistemler üzerinden elektronik imza ile veya manuel düzenlenmesine izin verilen hallerde ise ıslak imza ile imzalanarak düzenlenmesi gerekmektedir.

Hastanede kendini firma temsilcisi, eczacı veya hasta yakını olarak tanıtan şahısların yönlendirmesiyle reçete düzenlenmemesi, e-imza cihazı ve şifrelerinin güvenliğinin sağlanması konularında hekimlerce azami özen gösterilmelidir.

Sağlık hizmet sunucularında medikal, eczane, firma vb. reklamı içeren broşür, reçete vb. hiçbir görsele yer verilmemelidir. Hastalara örnek olarak verilmesi uygun görülen görseller hastane tarafından reklam içermeyecek şekilde oluşturulmalıdır. Tıbbi malzeme veya ilaç firma elemanlarının sağlık hizmet sunucularında hastaları yönlendirecek şekilde faaliyette bulunmamasına yönelik azami dikkat gösterilmelidir.”